Błędy popełniane przy budowie dachu

Dach to nie tylko zwieńczenie bryły budynku, ale także ochrona jego wnętrza przed niekorzystnym działaniem warunków atmosferycznych, takich jak zbyt wysoka czy niska temperatura, silny wiatr, deszcz i mróz. Wykonanie go zgodnie ze sztuką budowlaną, zapewnia bezpieczeństwo całej inwestycji, ponieważ w przypadku jakichkolwiek nieszczelności, zawilgoceniu ulegnie nie tylko konstrukcja dachu, ale także murów i innych elementów, z których powstał nasz dom. Usterki tego typu są niestety trudne i kosztowne w naprawie, dlatego w przypadku budowy dachu nie warto oszczędzać na ekipie budowlanej oraz materiałach użytych do jego budowy. W poniższym artykule przedstawiamy najczęściej powtarzające się błędy, które mogą wpłynąć niekorzystnie na komfort użytkowania domu i narazić nas na duże koszty.

1. Niezapoznanie się z warunkami zabudowy przed zakupem działki

O tym, jaki budynek może powstać w określonej lokalizacji decyduje prawo lokalne gminy, na terenie której znajduję się działka budowlana. Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego uchwalany przez Radę Gminy zawiera niekiedy szczegółowe informacje dotyczące np. wysokości kalenicy, kąta nachylenia połaci dachu, koloru i rodzaju poszycia dachowego czy elewacji. Z dokumentem tym może zapoznać się każdy, nie tylko mieszkaniec konkretnej gminy czy inwestor starający się o pozwolenie na budowę. Jest on dostępny jest w siedzibie gminy lub w serwisie OnGeo.pl. Niekiedy zdarza się jednak, że Miejscowy Plan Zagospodarowania nie obejmuje interesującej nas lokalizacji, ale nie oznacza to wcale, że możemy tam budować co nam się żywnie podoba i w przypadku braku Miejscowego Planu Zagospodarowania powinniśmy wystąpi do właściwej gminy o tzw. Warunki Zabudowy. 

2. Niepoprawne połączenie więźby dachowej ze ścianami budynku

Więźba dachowa to zwykle drewniana konstrukcja, na której montuje się pokrycie. W przypadku tradycyjnej więźby drewnianej, siły obciążające dach przekazywane są na konstrukcję budynku za pośrednictwem murłaty zamocowanej do murów budynku. Jest to drewniana belka, którą układa się na wieńcu żelbetowym i przytwierdza do niej kotwy osadzone w wieńcu - zwykle nie rzadziej niż co 100-120 cm. Najlepiej w tym celu zastosować odpowiednio zagięte pręty gwintowane o średnicy minimum 12 mm. Jeśli murłata składa się z mniejszych odcinków, powinna być poprawnie przycięta na łączeniach i w żadnym wypadku nie może opierać się punktowo na wieńcu. Szczegółowe wytyczne dotyczące murłaty muszą być zawarte w dokumentacji projektowej budynku. Warto pamiętać o tym, że zastosowanie murłaty o mniejszym przekroju czy niedostateczna ilość połączeń może prowadzić do uszkodzenie konstrukcji i poszycia dachu podczas jego eksploatacji.

3. Niewłaściwe drewno użyte do budowy konstrukcji dachowej

Wymiary elementów drewnianych przeznaczonych do budowy więźby dachowej powinny być zgodne z dokumentacją budynku oraz posiadać wilgotność na  poziomie ok. 18 %, ponieważ zbyt wilgotne przy wysychaniu naprężają się i rozwarstwiają. O ile w przypadku poddaszy nieużytkowych jest szansa, że zbyt wilgotne drewno wyschnie, o tyle w przypadku poddaszy użytkowych, jeżeli je ocieplimy i zabudujemy, wilgoć spowoduje korozję biologiczną drewna, z kolei belki i inne elementy o grubości mniejszej niż założono w projekcie dachu mogą powodować ugięcie jego konstrukcji w czasie eksploatacji, która musi nie tylko wytrzymać obciążenie poszycia, ale także napór silnego wiatru i obciążenie śniegiem. Drewno przeznaczone na więźbę dachową powinno się również zabezpieczyć przed ogniem i korozją biologiczną, a najlepsza w tym przypadku jest impregnacja ciśnieniowa, dlatego warto zakupić gotowe, zaimpregnowane w ten sposób drewno.

4. Brak dylatacji więźby na połączeniu ze ścianami działowymi

Drewniana konstrukcja dachu powinna być oddzielona od ścian działowych budynku, dlatego pomiędzy nią a tego typu przegrodami powinna być pozostawiona przestrzeń umożliwiająca uginanie się więźby, bez obciążania ścian działowych, które są zaprojektowane jedynie na obciążenia własne, a wskutek dodatkowego obciążenie mogłyby popękać.

5. Niewłaściwe parametry i sposób montażu folii paroprzepuszczalnej, czyli tzw. foli wstępnego krycia

Folia wstępnego krycia jest folią wysokoparoprzepuszczalną, zwaną często membraną, która umożliwia odprowadzenie wilgoci z warstwy ocieplenia poddasza poza konstrukcję dachu. W przypadku poddaszy nieużytkowych dopuszczalne jest stosowanie folii nisko paroprzepuszczalnych, ale w takiej sytuacji nie zaleca się jednak w przyszłości zaadaptowania poddasza na cele użytkowe, gdyż będzie wiązało się to ze znacznym zwiększeniem ilości wytwarzanej wilgoci w pomieszczeniach, której folia o niskiej przepuszczalności nie da rady odprowadzić.

Najczęstsze błędy przy układaniu folii to między innymi rozpoczynanie montażu od kalenicy, układanie folii złą stroną, uszkodzenia ciągłości folii i zbyt długi czas wystawiania jej na działanie promieni słonecznych. Folie wstępnego krycia najczęściej sprzedawane są jako membrany dwukolorowe lub z napisami nadrukowanymi tylko z jednej strony, co pozwala kontrolować prawidłowe układanie membrany dachowej, ponieważ folia przepuszcza parę wodna tylko w jedna stronę. Układanie należy zacząć od dołu, czyli okapu, ponieważ w przypadku układania od góry woda będzie mogła wnikać pod folię znajdującą się poniżej. Pasy membrany dachowej należy układać na zakład, w zależności od kąta nachylenia dachu powinien on wynosić od 15 do 25 cm. Łączenie folii na tzw. styk, jak i jej uszkodzenia mechaniczne podczas montażu doprowadzą z czasem do zawilgocenia konstrukcji dachu i warstwy docieplenia. Do uszkodzenia folii dochodzi najczęściej przy nieostrożnym obchodzeniu się z nią przy rozciąganiu jej na konstrukcji dachu – przesuwanie folii po nieoszlifowanych krokwiach, niewłaściwy montaż do krokwi, zbyt duża ilość zszywek czy gwoździ oraz uszkodzenia obuwiem podczas przemieszczania się dekarzy. Ostatnim istotnym błędem popełnianym przy montażu folii dachowej, jest zbyt długie wystawienie jej na działanie promieni słonecznych. Warto wiedzieć o tym, że każda folia wstępnego krycia ma w swojej specyfikacji określony czas, w jakim może pozostać wystawiona na działanie słońca. W zależności od technologii produkcji oraz producenta czas ten może wynosić od 2 do nawet 10-12 miesięcy. Jeżeli o tym zapomnimy o membrana zbyt długo będzie na słońcu, straci swoje najważniejsze właściwości czyli wysoką odporność na rozciąganie oraz paroprzepuszczalność.

Musimy pamiętać o tym, że membrany dachowe stanowią bardzo ważny element ochrony dachu przed wilgocią, którego w zasadzie nie da się wymienić bez zdemontowania pokrycia dachowego, dlatego tak ważne jest, aby uniknąć wyżej opisanych błędów.

6. Nieprawidłowe zamocowanie łat pod montaż pokrycia dachowego

Łaty to elementy drewniane, do których mocuje się pokrycie dachowe. Ich rozstaw powinien być zgodny z zaleceniami producenta, ponieważ zbyt duży, albo zbyt wąski uniemożliwi prawidłowe zamocowanie dachówki, co doprowadzi do nieszczelności dachu oraz zwiększy prawdopodobieństwo zerwania go przez silne podmuchy wiatru.

7. Źle dobrane pokrycie dachowe – zmiana rodzaju pokrycia w trakcie budowy dachu

Architekt wykonujący projekt domu, musi ściśle trzymać się wytycznych zawartych w Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego lub Warunkach Zabudowy, ale też dobrać pokrycie dachu na podstawie jego geometrii - stopnia skomplikowania połaci oraz jej kąta nachylenia. Konstrukcja więźby dachowej jest natomiast projektowana pod konkretne obciążenie poszycia dachowego i naporu wiatru. Ponieważ każde pokrycie dachu układa się w określonym zakresie kąta nachylenia połaci, zmiana jego rodzaju powinna być skonsultowana z projektantem, bo może to spowodować zbyt duże obciążenie więźby oraz doprowadzić do przeciekania wody na pozostałe elementy konstrukcji.

8. Niewłaściwe mocowanie pokrycia dachowego do konstrukcji dachu

W dokumentacji każdego pokrycia dachowego architekt określa sposób rozmieszczenia i ilość elementów mocujących je do konstrukcji dachu. Zwykle pomija się mocowanie dachowe w strefie środkowej, natomiast wykonuje się je na brzegach (w kalenicy, koszach, grzbietach, okapie, przy oknach połaciowych, kominach i lukarnach) oraz narożnikach, ponieważ są to miejsca, w których siła wiatru jest nawet 3 razy większa w porównaniu ze środkową powierzchnią dachu, jednak w przypadku większych połaci dachowych mocowanie należy wykonać również w strefie środkowej. Dachówki powinny być trwale zamocowane np. przez przewiercenie i użycie odpowiedniej długości wkrętów. Jeżeli chodzi o cenę elementów mocujących dachówki, nie jest ona zbyt wysoka, dlatego zdecydowanie nie warto na nich oszczędzać i lepiej zamocować ich więcej niż mniej - zbyt mała ilość mocowań może doprowadzić do wysunięcia dachówek z połaci dachu podczas silnego wiatru, a wyrwanie nawet jednej dachówki spowoduje reakcję lawinową, przez co cały dach ulegnie zniszczeniu.

9. Niewłaściwe wykonanie opierzenia

Obróbki blacharskie dachu montuje się w miejscach, w których łączą się różnego rodzaju materiały, na zakończeniu połaci, a także wokół kominów i innych otworów. Ich zadaniem jest uszczelnienie i zamaskowanie połączeń w miejscach, w których kompensowane są ruchy konstrukcji. Obróbki dekarskie, takie jak pas podrynnowy i nadrynnowy, rynny i rury spustowe, powinny być zamocowane tak, aby umożliwiały "pracę" znajdującym się pod nimi materiałom. Zamocowane na „sztywno” mogą bowiem ulegać deformacji na skutek odkształcania tych materiałów pod wpływem wysokiej lub niskiej temperatury. W niektórych miejscach idealnie sprawdzi się blacha, natomiast w innych elastyczne butylowe taśmy i kołnierze uszczelniające albo taśmy dekarskie - ich dobór i wykonanie zależy od specyfiki konkretnego dachu. Wszelkie błędy i niedociągnięcia pojawiające się na tym etapie budowy to najczęściej efekt braku pełnego zaangażowania wykonawcy. Zbyt krótkie zakłady arkuszy blachy, brak ich starannego dogięcia i trwałego połączenia czy niewłaściwe przygotowanie podłoża pod klej butylowy nie tylko wpływają negatywnie na wygląd całego dachu, ale przede wszystkim grożą powstaniem przecieków, które mogą zostać wykryte dopiero po kilku miesiącach lub nawet latach. Co więcej, naprawy dachu w czasie eksploatacji domu są bardzo uciążliwe i kosztowne, bo mogą się wiązać z wymianą zawilgoconego materiału izolacyjnego na poddaszu oraz poszycia z płyt gipsowo-kartonowych.

10. Wadliwie wykonane otwory pod okna i lukarny i tzw. wole oko

Jeżeli okno połaciowe umiejscowione jest między krokwiami, to nie ma to większego wpływu na nośność konstrukcji dachu, ale jeśli jest ono szersze od rozstawu krowi to należy je wyciąć i wstawić między nimi tzw. wymian, czyli poprzeczną belkę. Brak tego elementu jest dużym błędem, który może doprowadzić nawet do ugięcia się dachu w miejscu montażu okna. Jeszcze trudniejsze do wykonania są lukarny, na potrzeby których trzeba wyciąć fragmenty kilku krokwi i zbudować odpowiednie wzmocnienia stanowiące konstrukcję zastępczą. 

11. Niewłaściwe obchodzenie się z materiałem do pokrycia dachu

Każdy materiał do pokrycia dachu wymaga odpowiedniego składowania, transportowania na dach oraz obróbki. Blachodachówka czy blacha trapezowa w arkuszach o znacznych długościach wymaga odpowiedniego transportowania na miejsce budowy, składowania i wnoszenia na dach tak, aby nie uległa uszkodzeniom. Montowanie uszkodzonego arkusza na dachu jest błędem, ponieważ nie tylko psuje to jego estetykę, ale często też prowadzi do uszkodzenia powłoki ochronnej pokrycia, co prowadzi do korodowania dachu w czasie eksploatacji.  Innym, często spotykanym błędem jest też wykorzystywanie szlifierki kątowej do cięcia pokryć z blachy stalowej powlekanej, bowiem temperatura, który wytwarza się podczas jej pracy niszczy powłokę ochronną blachy, co po jakimś czasie również prowadzi do korozji. Cięcia najlepiej wykonywać nożycami ręcznymi lub elektrycznymi.

12. Niewłaściwy system rynnowy lub niepoprawny montaż

Niekiedy zdarza się, że przekrój rynny jest źle dobrany, spadek systemu rynnowego jest zbyt mały albo rozstaw uchwytów rynnowych jest zbyt duży. Błędy tego typu skutkują zwykle wylewaniem się wody na elewację budynku. Aby ich uniknąć, należy stosować się do zaleceń producenta danego systemu rynnowego. Do dachu domku jednorodzinnego stosuje się rynny o  przekroju 125 mm i rury spustowe nie mniejsze niż 100 mm. Odległości między uchwytami rynien z PCV wynoszą 40 cm, a  w przypadku rynien metalowych 50-60 cm. Przy lejach spustowych i na końcach rynny należy też pamiętać o umieszczeniu tam dodatkowych uchwytów Jeżeli chodzi o spadek rynny, przyjmuje się, że powinien on wynosić od 0,2 do 0,5% na metr bieżący długości. 

13. Nieodpowiednia wielkość przekroju wentylacyjnego kalenicy i okapu

Kalenica to miejsce, w którym należy zapewnić odprowadzanie powietrza dostającego się pod pokrycie dachowe przez otwory przy okapie. Odpowiednia cyrkulacja zależy od efektywności przekroju wentylacyjnego kalenicy, który powinien wynosić 0,05% wielkości powierzchni dachu, i tak np. dla dachu dwuspadowego z krokwią o długości 10 m, wentylacja dla każdej połaci musi mieć efektywny przekrój min. 50 cm2/mb. W przypadku okapu wlot powietrza powinien mieć wielkość co najmniej 0,2% powierzchni dachu. Wykonując dach, należy też pamiętać o zastosowaniu w tej strefie grzebienia okapu, czyli tzw. wróblówki, która zapobiegnie przedostawaniu się ptaków czy małych gryzoni pod pokrycie dachowe, dla których warstwa docieplenia z wełny jest idealnym miejscem do robienia gniazd. Źle wykonana wentylacja okapu i kalenicy stanowi poważny błąd, bowiem może prowadzić do zawilgocenia konstrukcji dachu i docieplenia poddasza.

14. Brak elementów uzupełniających pokrycie dachowe lub ich niewłaściwe rozmieszczenie

Do błędów tego typu należy brak stopni czy ławy kominiarskiej, czyli elementów zapewniających kominiarzowi bezpieczny dostęp do komina, ale też brak lub złe rozmieszczenie dachówek wentylacyjnych. Zwykle przyjmuje się, że w dachach o nachyleniu powyżej 30o cyrkulacja powietrza między okapem, a kalenicą następuje naturalnie ze względu na różnicę poziomów oraz nagrzewania pokrycia dachowego, przez co nie ma potrzeby ich stosowania, ale już w dachach o nachyleni poniżej 30o lub krokwiach o długości powyżej 7 m należy zastosować dachówki wentylacyjne. Podobnie jest w przypadku dachów o nachyleniu powyżej 30o, w których znajdują się okna połaciowe, kominy lub inne elementy przerywające ciągłość wentylacji połaci. Kładąc dachówki kalenicowe, należy pamiętać o zamontowaniu w ich otworach siatki, która uniemożliwi małym ptakom i gryzoniom przedostawanie się pod pokrycie dachowe.

15. Brak odpowiedniego spadku w dachu płaskim

Przekonanie, że podczas opadów woda na dachu płaskim rozpłynie się samoczynnie do spustów i nie trzeba robić żadnego spadku jest błędem. Brak odpowiedniego spadku może doprowadzić do tego, że podczas bardzo intensywnych opadów nasz dach zamieni się w basen.

16. Brak paroizolacji na dachu płaskim lub jej niestaranne ułożenie

Paroizolacja to warstwa separująca materiał izolacyjny od stropu, której celem jest zapobieganie przedostawania się pary wodnej z ogrzewanych pomieszczeń do materiału ociepleniowego dachu. Paroizolację wykonuje się ze specjalnej papy lub bardzo grubej folii paroizolacyjnej. Musi być ona ułożona z zachowaniem co najmniej 15 cm zakładu i być wyprowadzona ponad warstwę ocieplenia na attykach. Powinna też ściśle przylegać do wszystkich elementów przechodzących przez strop. Błędem jest brak izolacji przeciwwilgociowej na stropie, ponieważ skraplająca się para wodna w materiale izolacyjnym prowadzi do spadku jego właściwości izolacyjnych, co w konsekwencji prowadzi do konieczności zdemontowania wszystkich następnych warstw dachu i wykończenie go na nowo.

17. Stosowanie papy o niskiej wytrzymałości na dachu płaskim

Błędem jest stosowanie na dachu płaskim papy o niskiej wytrzymałości, ponieważ stanowi ona na nim przede wszystkim warstwę hydroizolacyjną, której uszkodzenie spowoduje zawilgocenie termoizolacji dachu i stropu, czyli ostatniej kondygnacji budynku.

Błędy dekarskie zdarzają się zarówno przy dachach stromych, jak i płaskich, a prawdopodobieństwo ich popełnienia wzrasta wraz ze stopniem skomplikowania ich konstrukcji, dlatego tak ważne jest, aby ten etap budowy wykonała doświadczona ekipa dekarska. Specjalistów z Twojej okolicy znajdziesz w naszym serwisie budio.pl.