Błędy popełniane podczas budowy stropu

Strop to element konstrukcyjny budynku znajdujący się między kondygnacjami. Jego nadrzędną rolą jest przenoszenie obciążeń własnych i użytkowych - ludzi i przedmiotów znajdujących się jego różnych poziomach. Strop ma również za zadanie wzmocnienie i usztywnienie konstrukcji budynku, zapewniając tym samym bezpieczeństwo znajdujących się w nim ludzi. Aby spełniał powyższe funkcje, powinien być wykonany zgodnie z projektem oraz zasadami sztuki budowlanej. Niestety naprawienie błędów popełnionych podczas budowy stropu jest z reguły bardzo trudne i kosztowne, dlatego warto je poznać, aby uniknąć późniejszych kłopotów.

Najczęściej popełniane błędy podczas montażu stropu

1. Złe przechowywanie materiałów budowlanych

Ze względów logistycznych elementy stropu zwykle są składowane na budowie, gdzie czekają na montaż. Okazuje się, że już na tym etapie, poprzez niewłaściwe ich przechowywanie, możemy popełnić błąd. Co prawda pręty kratownicy belki czy pręty do zbrojenia stropu do czasu montażu nie zardzewieją na tyle, żeby miało to wpływ na przyczepność betonu, ale mogą one ulec zabrudzeniu, co już z kolei będzie miało na nią wpływ. Również powyginane pręty kratownic belek będą miały negatywny wpływ na wytrzymałość naszego stropu. Jak zatem je przechowywać? Belki nie powinny być składowane na gołej ziemi, a na drewnianych podkładkach, które będą je od niej izolować. Kolejne warstwy powinny być od siebie oddzielone przekładkami o grubości 3 cm, przy czym najlepiej jeśli przekładki te są umieszczone w odległości około 1/5 ich długości od końców (czyli pod belką o długości 6 m należy ułożyć z obu stron przekładki w odległości około 1,2 m od końca).

2. Zamawianie prefabrykowanego stropu wg wymiarów z projektu

Zalecana długość oparcia stropu na murze wynosi minimum 8 cm. Niestety niekiedy na budowach zdarzają się kilkucentymetrowe przesunięcia osi muru na zewnątrz w stosunku do projektu, co może spowodować, że zamówiony strop nie będzie spełniał zakładanego w dokumentacji bezpiecznego oparcia. Dlatego przed jego zamówieniem, należy jeszcze raz sprawdzać rzeczywiste odległości między ścianami.

3. Układanie belek stropowych bezpośrednio na murze

Niepoprawne jest układanie belek stropu gęstożebrowego bezpośrednio na ścianach nośnych wykonanych z pustaków ceramicznych lub z bloczków betonu komórkowego. Aby równomierne przekazać obciążenia ze stropu na ściany, należy wykonać pod belkami warstwę z cegły lub betonu. Można też zastosować tzw. wieniec opuszczony, w którym dolne pręty zbrojeniowe znajdują się pod belkami. Najłatwiej to osiągnąć, wykorzystując kształtki wieńcowe, które jednocześnie pełnią funkcję deskowania zewnętrznego wieńca.

4. Stosowanie do budowy stropu elementów dostarczanych przez różnych producentów

Często, aby zmniejszyć koszt budowy, poszukujemy tańszych materiałów. Generalnie nie mówimy "nie", ale akurat w przypadku budowy stropu należy stosować elementy i rozwiązania pochodzące od jednego producenta. Nie wolno się tutaj kierować niższą ceną i kupować np. belek u jednego producenta, a pustaków stropowych u innego, ponieważ nawet nieznaczne różnice w parametrach poszczególnych produktów mogą przyczynić się do obniżenia wytrzymałości stropu. Mieszanie materiałów różnych producentów, uniemożliwi nam też ewentualną reklamację, ponieważ producent udziela gwarancji na cały system, który produkuje, a nie na pojedyncze elementy.

5. Niewłaściwe przygotowanie deskowania pod wylanie stropu monolitycznego

Podczas budowy stropów monolitycznych błędy mogą wystąpić podczas prac przygotowawczych, jeszcze przed samym etapem zbrojenia stropu monolitycznego. Brak zaklejenia pianką poliuretanową wszelkich szczelin w deskowaniu może doprowadzić do wycieku betonu, co narazi nas na dodatkowe koszty.

6. Błędy w stemplowaniu stropu monolitycznego oraz gęstożebrowego

Zbyt mała ilość oraz niewłaściwe rozmieszczenie stempli podpierających strop podczas jego budowy może prowadzić do jego uginania. Aby tego uniknąć, należy stosować się do instrukcji producenta stropu gęstożebrowego lub wskazówek projektanta stropu monolitycznego. Niekiedy zauważyć można, że wykonawcy opierają belki bezpośrednio na główce stempla, co nie jest prawidłowe, ponieważ między belkami a stemplami powinna znajdować się deska - jedna na kilka sąsiadujących belek. Stemple z kolei powinny być rozmieszczone nie rzadziej niż co 2 m i w miarę symetrycznie. Oznacza to, że belkę o długości 3,6 m możemy podeprzeć jedną podporą, belkę o długości 4,2 m dwiema podporami, co 1,4 m, z kolei do belki której długość wynosi 8 m lub więcej potrzebne są cztery stemple (tylko do belek strunobetonowych wystarczają dwie). Warto to zapamiętać, ponieważ w przypadku użycia zbyt małej ilości stempli, podczas betonowania belki nie udźwigną ciężaru mokrej mieszanki i zbyt mocno się ugną (mogą nawet pęknąć). Równie ważne jest też właściwe oparcie stempli w podłożu, ponieważ jeżeli nie jest ono dostatecznie twarde i stabilne, należy wykonać odpowiednio wytrzymałe podkłady stabilizacyjne.

7. Brak żeber rozdzielczych w stropie gęstożebrowym

Stropy gęstożebrowe są podatne na tzw. klawiszowanie, czyli uginanie się pojedynczych belek pod wpływem obciążenia, co powoduje pękanie stropu od spodu wzdłuż belek i widoczne jest na suficie pomieszczenia znajdującego się pod nim. Zjawisku klawiszowania stropów, których rozpiętość przekracza 4 m zapobiega się przez wykonanie tzw. żeber rozdzielczych, czyli dodatkowych belek żelbetowych usytuowanych prostopadle do kierunku belek stropowych. Żebro rozdzielcze rozkłada obciążenia na kilka sąsiednich belek stropowych, dzięki czemu zmniejsza lub zapobiega ich uginaniu. Szerokość tego elementu powinna wynosić od 7 do 10 cm, a wysokość być równa wysokości stropu. Żebro rozdzielcze musi posiadać  zbrojone z dwóch prętów o średnicy co najmniej 10 mm (jeden na górze, drugi na dole), połączonych strzemionami o średnicy 4,5 mm, rozstawionych co 60 cm. Zjawisko klawiszowania zmniejsza też warstwa nadbetonu, czyli betonu wylewanego po ułożeniu stropu, ponieważ wiąże on ze sobą zbrojenie poszczególnych belek i w ten sposób usztywnia konstrukcję całego stropu. 

8. Brak usztywnienia  konstrukcji stropu gęstożebrowego pod ściankami działowymi oraz ciężkimi elementami wyposażenia

Ścianki działowe biegnące w poprzek belek stropowych obciążają strop równomiernie, a więc nie powodują nadmiernych ugięć. Inaczej jest ze ścianami działowymi biegnącymi równolegle w stosunku do belek stropowych, ponieważ nacisk ścianki na pojedynczą belką może być przyczyną jej przeciążenia i nadmiernego ugięcia. W celu usztywnienia stropu pod ścianę działową powinno się umieścić w tym miejscu podwójną belkę stropową. Rozwiązanie to sprawdzi się równie dobrze na krawędziach dużych otworów znajdujących się w stropie - np. tam, gdzie biegną schody, a także w miejscach szczególnie dużych obciążeń, np. pod kominkiem czy dużą wanną, która napełniona wodą może osiągnąć bardzo duży ciężar.

9. Brak zabezpieczenia otworów pustaków oraz kanałów w płytach żelbetowych podczas wylewania warstwy nadbetonu

Strop jest zaprojektowany tak, aby przenosił obciążenia własne i użytkowe. W przypadku wypełnienia jego pustych przestrzeni podczas wylewania mieszanki betonowej, jego masa znacznie wzrośnie, co może być przyczyną ugięcia i popękania. Niezabezpieczone puste przestrzenie w stropie, to także większe zużycie betonu i tym samym wyższe koszty budowy stropu.

10. Brak zbrojenia przypodporowego

Integralną częścią stropów gęstożebrowych o rozpiętości 6 m i więcej jest dodatkowe zbrojenie idące wzdłuż muru, łączone jedno- i dwustronnie z wieńcem - tzw. zbrojenie przypodporowe. Występuje ono w postaci siatek płaskich lub zaginanych i ma zapobiegać uginaniu się stropu, na który przy podporze, czyli na łączeniu z murem, działają siły rozciągające w górnej części, natomiast na pozostałej powierzchni siły rozciągające w dolnej części. Niestety zarówno inwestorzy, jak i wykonawcy często rezygnują z tego rozwiązania ze względu na koszty (od kilkuset do ponad tysiąca złotych). Jest to błędem, ponieważ zastosowanie zbrojenia przypodporowego może skutecznie uchronić strop  przed uginaniem się i pękaniem.

11. Brak wzmocnienia stropu w miejscach przejścia komina przez strop

Wszystkie otwory w stropie osłabiają jego wytrzymałość, a często zdarza się tak, że komin jest szerszy od rozstawu belek i zachodzi konieczność ich przecięcia. Jeśli decydujemy się na kominek, musimy pamiętać, że przyciętych belek nie wolno opierać o komin lub wpuszczać ich w komin i trzeba wykonać wymian lub podciąg. Wymian to zwykle belka żelbetowa znajdująca się między sąsiednimi belkami omijającymi komin, natomiast podciąg to belka żelbetowa rozpięta między sąsiednimi ścianami nośnymi - rozwiązanie to stosuje się w przypadku bardzo szerokich kominów, których posiadanie zmusza nas do wycięcia kilku belek.

12. Źle ułożone zbrojenie w szalunku stropu wylewanego monolitycznego

Podczas układania zbrojenia w szalunku, należy zadbać o to, by znajdowało się ono w miejscu zgodnym z projektem. Zbrojenie dolne przygotowuje się na spodzie stropu, a górne powinno znajdować się w jego wierzchniej strefie. Ważne jest przy tym zachowanie odpowiedniej otuliny prętów (odpowiednie dystanse), ponieważ zbyt mała może spowodować korozję zbrojenia i zmniejszenie przyczepności pomiędzy zbrojeniem a betonem, z kolei zbyt duża uniemożliwi umiejscowienie zbrojenia tam, gdzie projektant przewidział przejmowanie przez nie sił. Grubość dystansów oraz ich liczba powinna być odpowiednio dobrana.

13. Brak zabezpieczenia zbrojenia w szalunku przed przesuwaniem podczas betonowania stropu

Rolą zbrojenia w betonie jest znacznie zwiększenie jego wytrzymałości, co uzyskuje się nie tylko dzięki zastosowaniu właściwych materiałów, ale też poprzez umieszczenie prętów w odpowiednim miejscu bryły żelbetu. Wszelkie przesunięcia w rozstawie prętów wpływają niekorzystnie na odporność stropu na obciążenia i mogą doprowadzić do tego, że już podczas wysychania, albo późniejszej eksploatacji zacznie on pękać, dlatego tak ważne jest zabezpieczenie zbrojenia, aby podczas wlewania betonu do szalunku nie nastąpiło jego przemieszczenie. Co więcej, pręty zbrojeniowe działają na mieszankę także przeciwskurczowo, co jest szczególnie ważne w pierwszej fazie wysychania betonu.

14. Niedostateczny zakład prętów zbrojących beton

Najczęściej spotykanym błędem przy wykonywaniu zbrojenia betonu jest zbyt mały zakład przy łączeniu prętów stalowych, przez co nie ma ono ciągłości. Brak ciągłości zbrojenia zmniejsza natomiast wytrzymałość betonu, a tym samym stropu, przez co  może się on uginać i pękać podczas eksploatacji.

15. Dolewanie wody do mieszanki betonowej, aby ta lepiej rozprowadzała się podczas wylewania stropu

Na wytrzymałość zbrojonego betonu ma wpływ nie tylko rodzaj cementu czy kruszywa, ale też ilość wody, jaką do niej dodamy. Niekiedy na budowach można spotkać się z tym, że ekipy dolewają do mieszanki wody, aby ta lepiej się rozprowadzała. Niestety, ale zabieg ten prowadzi do zmniejszenia wytrzymałości żelbetu na obciążenia oraz może powodować korozję stali.

16. Niewłaściwa ilość i klasa betonu

Beton przeznaczony na wylewanie stropu powinien posiadać taką klasę, jaka została wpisana w dokumentacji budynku. Strop nie tylko przenosi obciążenia własne i użytkowe, ale także łączy ściany nośne budynku i stabilizuje oraz usztywnia jego konstrukcję, co jest szczególnie ważne przy osiadaniu budynku. Obniżenie klasy betonu może mieć niekorzystny wpływ na stabilność i trwałość domu, z kolei zamówienie zbyt małej jego ilości i dolanie go po czasie, może skutkować tym, że warstwa wylana wcześniej nie zwiąże się z warstwą dolaną, co osłabi wytrzymałość stropu.

17. Nieprawidłowe zagęszczenie mieszanki betonowej

Pominięcie wibrowania mechanicznego skutkuje powstawaniem pustek powietrznych w stropie (także wokół prętów stalowych), a tym samym pogorszeniem właściwości betonu i wytrzymałość stropu na obciążenia.

18. Betonowanie w niekorzystnych warunkach atmosferycznych

Odradza się betonowania, kiedy temperatura zbliża się do 0°C, a za najniższą bezpieczną wartość uważa się 5°C. Zdarzają się jednak sytuacje, w których konieczne jest betonowanie podczas mrozów. Co wówczas robić? Na rynku dostępne są plastyfikatory odpowietrzające, które wpływają na poprawę mrozoodporności mieszanki betonowej i pozwalają na betonowanie, kiedy temperatura spada o kilka kresek poniżej  zera. Trzeba tu jednak pamiętać, żeby do przygotowania betonu użyty został cement wysokokaloryczny, oznaczany literą R, a mieszanka betonowa była o klasę wyższa, niż ta przewidziana w projekcie oraz gęstsza (mniejsza ilość wody zarobowej).

19. Niewłaściwa pielęgnacja wysychającego betonu

Czynniki, które najbardziej szkodzą świeżej mieszance betonowej to susza, wysoka temperatura, słońce i wiatr. Wysychający beton się kurczy, przez co może popękać i stracić zakładaną wytrzymałości. Dlatego we wczesnej fazie jego schnięcia, należy go odpowiednio nawilżać. Ważne jest to zwłaszcza latem, kiedy często mamy do czynienia z suszą i wysokimi temperaturami. Ponieważ mieszanka betonowa jest najbardziej wrażliwa na początku twardnienia, w pierwszych godzinach po jej wylaniu należy zraszać powierzchnię mgiełką wodną, aby była stale wilgotna. W stosunkowo ciepłe dni zraszanie to powinno odbywać się przynajmniej dwa razy dziennie, a podczas upałów jeszcze częściej.

20. Zbyt wczesne zdjęcie szalunku

Beton osiąga swoją deklarowaną wytrzymałość po 28 dniach i do tego czasu nie wolno zdejmować szalunku. Zbyt wczesne zdemontowanie szalowania, może skutkować ugięciem i popękaniem stropu.

21. Zmiana wysokości stropu

Strop musi mieć taką grubość, jaka została założona w projekcie. Jak już kilkukrotnie wspominaliśmy, strop przenosi obciążenie własne oraz użytkowe, zatem jeśli wzrośnie jego masa, to  zmniejszy się dopuszczalne obciążenie użytkowe.

Podsumowując, najważniejszym parametrem stropu jest jego wytrzymałość na obciążenia. Na to, jak wytrzymały będzie nasz strop wpływ ma zarówno jakość użytych materiałów, jak i poprawność jego wykonania. Niestety w przypadku stropów większości błędów popełnionych podczas ich wykonywania nie da się naprawić, a jeżeli już, to z reguły wiązać się to będzie ze sporymi kosztami, a może nawet koniecznością zburzenia i zrobienia nowego stropu. Aby uniknąć problemów zarówno podczas budowy, jak i późniejszej eksploatacji, należy ściśle trzymać się dokumentacji oraz instrukcji i zaleceń producenta stropu, a także wiedzieć, jakie błędy mogą zostać popełnione na tym etapie prac.