Budowa fundamentów – fakty i mity

Fundament to element konstrukcyjny budynku, który przenosi wszelkie jego obciążenia (konstrukcyjne i użytkowe) do gruntu. Jego budowa zależy od parametrów budynku oraz właściwości gruntu, na którym stoi. Aby fundament mógł zapewnić stabilność budynku oraz zabezpieczyć go przed nierównym osiadaniem, musi zostać wykonany zgodnie z założeniami projektu technicznego oraz zasadami sztuki budowlanej. Obecnie można spotkać się z wieloma opiniami dotyczącymi tego, w jaki sposób poprawnie wykonać fundamenty. Jak to zwykle bywa - część z nich jest poprawna, ale niektóre powinniśmy puszczać mimo uszu. Które są więc prawdą, a które to mity? Dowiedz się tego, aby uniknąć błędów, których naprawa  jest trudna, czasochłonna, kosztowna, a niekiedy może okazać się nawet niemożliwa.

1. Z części działki, na której będzie stał dom, należy usunąć całą ziemię porośniętą roślinami, tzw. humus.

Fakt. Zanim przystąpimy do kopania fundamentów, ziemia roślinna (tzw. humus) powinna zostać usunięta z metrowym zapasem obok wykopu pod fundamenty domu. Humus to grunt z dużą zawartością cząstek organicznych, który pod dużym obciążeniem osiada łatwiej niż piasek. Nazywany także próchnicą, jest warstwą ziemi bogatą w materię pochodzenia organicznego z resztek roślin na różnych etapach rozkładu. Ta wierzchnia, próchnicza część ma zwykle około 20-25 cm grubości i jest podstawowym źródłem odżywiania dla roślin. Humus to ziemia biologiczne czynna i pozostawienie jej pod budynkiem, mogłoby prowadzić do powstania grzybów i innych mikroorganizmów na jego fundamentach. Jeżeli nie chcemy pozbywać się humusu, na czas budowy możemy składować go w innej części działki, a po zakończeniu budowy wykorzystać go do aranżacji terenów zielonych wokół budynku.

2. Dom niepodpiwniczony nie wymaga izolacji przeciwwodnej fundamentów. Wystarczy izolacja przeciwwilgociowa.

Mit. Nawet jeśli wszystkie pomieszczenia domu znajdują się powyżej poziomu gruntu, może zdarzyć się, że izolacja przeciwwilgociowa nie wystarczy i będzie potrzebna też izolacja przeciwwodna, która chroni elementy konstrukcji budynku przed wodą pod ciśnieniem. O tym jaki rodzaj izolacji wybrać, decydują parametry gruntu, czyli jego przepuszczalność oraz poziom wód gruntowych na danym terenie.  Obowiązkowe badanie geotechniczne gruntu przeprowadzone na działce da nam odpowiedź na to z jakim rodzajem gleby mamy do czynienia i jaki jest poziom wód gruntowych. W przypadku gruntu o wysokiej przepuszczalności, po wykonaniu dodatkowego drenażu, wystarczy izolacja przeciwwilgociowa, natomiast w przypadku gruntów spoistych, takich jak glina czy margiel, powodujących czasowe lub długotrwałe spiętrzenie wody, potrzebna jest izolacja przeciwwodna np. grubowarstwowa powłoka asfaltowa wzmocniona siatką z włókna szklanego.

Polecane produkty

Klej zbrojony z włóknem

Knauf KZW 700 25 kg

Zapytaj o cenę

3. Wykopy pod fundament koniecznie trzeba szalować przed wylaniem betonu.

Mit. W większości przypadków nie ma potrzeby stosowania szalunków, czyli desek, płyt drewnopochodnych lub metalowych, które służą do odpowiedniego uformowania fundamentów. Wszystko zależy jednak rodzaju gruntu, w jakim wykonujemy wykopy pod fundamenty. Jeśli mamy do czynienia z gruntem zwartym, który się nie osypuje, a poziom wody jest poniżej posadowienia fundamentów to nie ma potrzeby stosowania dodatkowych szalunków - mówimy wówczas o szalunku ziemnym, który dla dodatkowego zabezpieczenia można wyłożyć folią polietylenową. Natomiast jeżeli grunt pod wykopy nie jest zwarty, ziemia się osypuje, a poziom wód gruntowych jest wysoki, to istnieje konieczność zastosowania szalunków. Zastosowanie szalunków należy też rozważyć, jeżeli fundamenty wykonywane są podczas deszczowych dni, ponieważ namoknięta ziemia nie jest zwarta i może odrywać się do wykopu.

4. Zbrojenie fundamentu powinno być ułożone w wykopie na podkładkach dystansowych.

Fakt. Zbrojenie z prętów stalowych należy układać na podkładach dystansowych, dzięki którym nie opiera się ono bezpośrednio o dno wykopu i zabezpieczone przed nasiąkaniem wodą gruntową. Zamiast podkładów dystansowych dopuszcza się stosowanie kostek betonowych. Nie zaleca się natomiast używania w tym celu gazobetonu czy cegły, ponieważ są to materiały które łatwo nasiąkają wodą.

5. Pod ławę fundamentową nie zawsze trzeba wylewać warstwę chudego betonu.

Fakt. Wszystko zależy od rodzaju gleby, jaka znajduje się na dnie wykopu. W przypadku jednorodnych gruntów piaszczystych można tę warstwę wykonać np. z podsypki żwirowej. Pomimo braku formalnych zaleceń na pewno warto, aby na dnie wykopu znalazła się jakaś warstwa stabilizująca i separująca. Należy natomiast pamiętać, aby nie wyrównywać wykopu świeżą ziemią, ponieważ może to skutkować osiadaniem budynku.

6. Do gotowej ciekłej mieszanki betonu można dodawać wodę, aby mieszanka lepiej rozprowadzała się w wykopie.

Mit. Konkretna ilość wody użytej do sporządzenia mieszanki betonowej jest częścią receptury, która pozwala uzyskać materiał budowlany o określonej wytrzymałości na ściskanie, a to najważniejszy parametr betonu. Dolanie wody do gotowej mieszanki betonu obniża jego wytrzymałość oraz mrozoodporność, z kolei wzrasta nasiąkliwość i porowatość. Rozcieńczenie mieszanki powoduje też spadek jego odporności na działanie środowisk korozyjnych, oraz osłabienie ochrony stalowego zbrojenia.

7. Elementy zbrojenia musi wykonać fachowiec.

Mit.  Zbrojenie fundamentów jest dokładnie opisane w dokumentacji technicznej budowy i można je z powodzeniem wykonać samodzielnie przy pomocy podstawowych narzędzi. Większość z nas posiada w swojej skrzynce narzędziowej obcęgi, młotek, kombinerki, piłkę do metalu lub inne urządzenie do cięcia, a giętarkę możemy wypożyczyć lub kupić gotowe strzemiona.  Dla inwestorów  realizujących budowę w systemie gospodarczym, samodzielnie wykonanie zbrojenie to spora oszczędności na kosztach robocizny. Pamiętaj jednak, że jeśli w dokumentacji rozstaw strzemion wynosi 35 cm, to nie mogą to być ani więcej, ani mniej, ponieważ ucierpi na tym wytrzymałość fundamentów, które z czasem mogą popękać, a to spowoduje uszkodzenie hydroizolacji i umożliwi wilgoci wnikanie do fundamentów i w konsekwencji ich dalsze niszczenie.

8. Do zasypania fundamentów nadaje się każda ziemia.

Mit. Są różne rodzaje gruntu. Pierwszą, wierzchnią warstwę stanowi humus, czyli ziemia czynna biologicznie. Ziemia ta nie może być użyta do zasypywania fundamentów po pierwsze ze względu na zawarte w niej liczne mikroorganizmy, które szybko przeniosłyby się na konstrukcję domu i uszkodziły izolację wodoszczelną, po drugie ze względu na to, że nie daje się ona zagęścić, co jest niezbędne do tego, aby woda nie gromadziła się przy ścianach fundamentów. Do zasypania fundamentów nie nadaje się również glina czy torf. Ziemią o odpowiednich właściwościach  jest tzw. grunt rodzimy, czyli naturalny, który powstał w wyniku procesów geologicznych, a nie w wyniku działalności człowieka.  Grunt rodzimy charakteryzuje się dużą spoistością, jest gruboziarnisty i łatwo się zagęszcza.

Znajomość najczęściej spotykanych faktów i mitów na temat budowy fundamentów pozwoli Ci z powodzeniem wykonać je samodzielnie lub kontrolować pracę ekipy budowlanej, której zlecisz to zadanie. Wiedza ta sprawi, że pomimo zatrudnienia kierownika budowy i dobrych fachowców, będziesz w stanie sam sprawdzić, czy prace są wykonywane zgodnie ze sztuką, a fundamenty Twojego domu będą solidne i trwałe.